Φωτιά Μάτι: Πόρισμα κόλαφος. Πώς θα μπορούσε να είχε αποτραπεί η εθνική τραγωδία.

Αποκαλυπτική είναι η έκθεση πραγματογνωμοσύνης του αξιωματικού Πυροσβεστικού Σώματος, Δημητρίου Λιότσιου, που παρήγγειλαν οι εισαγγελικές Αρχές αναφορικά με την φονική πυρκαγιά στην ανατολική Αττική.

Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος», μέσα στις 182 σελίδες της έκθεσης καταγράφονται αναλυτικά τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα. Ο δικαστικός πραγματογνώμονας καταπιάνεται με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στην πυρκαγιά που στοίχισε τις ζωές 99 ανθρώπων και κατέκαψε 13.600 στρέμματα έκτασης στο Μάτι.

Μεταξύ άλλων, καταλήγει πως, εάν είχαν ειδοποιηθεί οι κάτοικοι εγκαίρως, υπήρχε χρόνος ικανός ώστε να απομακρυνθούν πεζή προς την ακτή. Σύμφωνα με τον Δημ. Λιότσιο, εφόσον είχε δοθεί εντολή εκκένωσης προς τη θάλασσα -πράγμα που ο ίδιος δεν αναφέρει με σαφήνεια- τότε «με μέσο όρο άνετου βαδίσματος τα 80m/min η απόσταση που καλούνταν να καλύψουν (από τη Λεωφόρο Μαραθώνας έως και την ακτογραμμή) για την ασφαλή διαφυγή τους είναι περίπου 1 χλμ., δηλαδή 15 με 29 λεπτά άνετου βαδίσματος».

Στην έκθεση καταγράφεται το «αλαλούμ» που επικρατεί με τους χρόνους. Από τη μία, γίνεται λόγος για «αναντιστοιχία» αφού ανάμεσα σε άλλα η Πυροσβεστική -κατά δήλωσή της- εμφανίζεται να έχει φτάσει στη φωτιά στο Νταού Πεντέλης 54 δευτερόλεπτα πριν αυτή κληθεί. Αντίστοιχα, το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ραφήνας και ο Θάλαμος Επιχειρήσεων του Αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος φαίνεται να ενημερώθηκαν, από ξεχωριστούς ιδιώτες και όχι από μεταξύ τους ενδοεπικοινωνία, με διαφορά τριάντα τριών ολόκληρων λεπτών.

Τέλος, υπογραμμίζεται η αρμοδιότητα του ΤΑΙΠΕΔ, της ΚΕΔ, του Λιμεναρχείου Ραφήνας και δασικών υπηρεσιών για την ανύπαρκτη πρόσβαση στη θάλασσα στη θέση Κόκκινο Λιμανάκι, ενώ σκιαγραφείται ο ρόλος της περιφερειάρχη Αττικής, Ρένας Δούρου, χωρίς ωστόσο να καταγράφεται αν υπήρξε τελικά ξεκάθαρη εντολή εκκένωσης στο Μάτι.

Οι καταγραφές στην κίνηση των πυροσβεστικών οχημάτων.

Πενήντα τέσσερα δευτερόλεπτα πριν το καλέσουν είχε φθάσει στη φωτιά πυροσβεστικό όχημα στο Νταού Πεντέλης. 
ΠΣ 2792: ΒΑΝ της Πυροσβεστικής Νέας Μάκρης εμφανίζεται με ώρα εκκίνησης 16:47 και ώρα άφιξης 17:01 στο Νταού Πεντέλης, ενώ στη λίστα πόρων αναγράφεται ως ώρα ενημέρωσης 17:14:54 και άφιξη 17:14.

Τα ίχνη κίνησης των πυροσβεστικών οχημάτων που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι βρίσκονται σε μία πλήρη αναντιστοιχία χρόνων, τόπου και πραγματικής παρουσίας. Από την τηλεματική εφαρμογή μέσω GPS, που βρίσκεται σε δοκιμαστική λειτουργία, προκύπτουν τρεις διαφορετικοί χρόνοι έναρξης πυρκαγιάς, όπως επισημαίνεται στην έκθεση προκαταρκτικής πραγματογνωμοσύνης, του ορισμένου δικαστικού πραγματογνώμονα.

«Ενημερώθηκε την άλλη μέρα»

Η ανάλυση της αυτόματης καταγραφής ίχνους κίνησης των πυροσβεστικών οχημάτων κρύβει «θησαυρούς» αναντιστοιχιών. 
ΠΣ 3993: Φαίνεται να κινητοποιείται στις 16:41 και είχε ώρα άφιξης τις 16:56, και από τις διαβιβάσεις του προκύπτει ότι η ώρα του δελτίου Τύπου του Πυροσβεστικού Σώματος δεν ισχύει. 
ΠΣ 3024: Τζιπ του 12ου Π.Σ. Αθηνών με ώρα εκκίνησης 16:42 και άφιξης 16:55, από τα τηλεματικά δεδομένα προκύπτει ότι ενημερώνεται στις 16:58 χωρίς ώρα άφιξης. 
ΠΣ 3211: Υδροφόρο όχημα έχει ώρα εκκίνησης 16:48 και άφιξης 16:52. Σε 4 λεπτά έφθασε από τον Νέο Βουτζά στο Νταού Πεντέλης, απόσταση που χρειάζεται το λιγότερο 15 λεπτά για να καλυφθεί. Επίσης στη λίστα με στοιχεία περιστατικού 571943 του ΕΣΚΕ εμφανίζεται να ενημερώνεται στις 24 Ιουλίου στις 19:39.

«Η... έρπουσα φωτιά»

Δείγμα της κακής εκτίμησης και συντονισμού των εναέριων μέσων εμφανίζεται αναλυτικά στην πραγματογνωμοσύνη του κ. Λιότσιου. 
16:46: Το ελικόπτερο S-64 N 189 ACELFDYO ενημερώνει ότι η πυρκαγιά στο Καλαμάκι Ισθμού, κοντά σε εγκαταστάσεις πετρελαϊκής εταιρίας, είναι έρπουσα σε θάμνους και ελεγχόμενη. 
17:10: Το ελικόπτερο S-64 Ν 154 ACTAT ενημερώνει ότι η πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης είναι γύρω από σπίτια. 
17:30: Το ελικόπτερο S-64 Ν 154 ACTAT αναφέρει και πάλι ότι η πυρκαγιά στο Νταού είναι κοντά σε σπίτια, κινείται ανατολικά και θα απειλήσει σπίτια. 
18:00: Εντολή εκτροπής από τον αρχηγό του Π.Σ. και διοικητή ΕΣΚΕ στο S-64 Ν194 ACADR από το Νταού στο Καλαμάκι. 
18:33: Διαβιβάζεται στο S-64 Ν194 ACADR που επιχειρεί στο Καλαμάκι η εντολή του αρχηγού του Π.Σ. και διοικητή ΕΣΚΕ να κάνει ρίψεις όπου βλέπει εστία πυρκαγιάς στις εγκαταστάσεις της Motor Oil. 
19:11: Το CL-415 (2054) ενημερώνει ότι στην Πεντέλη υπάρχει μεγάλο ενιαίο μέτωπο με φλόγες ύψους 10-20 μέτρων, άνεμος νοτιοανατολικός, κατευθύνει τη φωτιά στη θάλασσα, ενδιάμεσα υπάρχουν σπίτια.

Πανικός στους δρόμους.

Στα συμπεράσματα της έκθεσης πραγματογνωμοσύνης αναφέρεται επίσης πως η διαχείριση της κυκλοφορίας από την Τροχαία οδήγησε σε μεγάλο όγκο αυτοκινήτων στον κεντρικό παραλιακό δρόμου του Ματιού, αλλά και στις φραγμένες από αυτοκίνητα κάθετες διόδους, προκαλώντας κυκλοφοριακή συμφόρηση λόγω πανικού των παρευρισκομένων στην περιοχή. 
Ο πραγματογνώμονας υπέβαλε αίτημα προς την Ελληνική Αστυνομία για τη χορήγηση αντιγράφων των απομαγνητοφωνημένων συνομιλιών από τα επιχειρησιακά κέντρα τα οποία ενεπλάκησαν στη διαχείριση των περιστατικών, τυχών βιντεοληπτικού υλικού από τις κάμερες διαχείρισης της κυκλοφορίας και της Περιφέρειας Αττικής, των καρτελών τηλεφωνικών κλήσεων στο «100» και τα σχέδια-μνημόνια ενεργειών της Ελληνικής Αστυνομίας.

Ευθύνες σε ΤΑΙΠΕΔ, Κτηματική Εταιρεία, απαλλαγή δημάρχων.

Στο «κάδρο» των ευθυνών βάζει η έκθεση πραγματογνωμοσύνης τόσο την Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου, όσο και το ΤΑΙΠΕΔ και δασικές υπηρεσίες, υποστηρίζοντας ότι εκείνοι είναι οι αρμόδιοι φορείς για το παράλιο μέτωπο της περιοχής Κόκκινο Λιμανάκι, όπου εγκλωβίστηκαν δεκάδες άνθρωποι, αρκετοί εκ των οποίων έχασαν τη ζωή τους.

Ο αξιωματικός Δημήτρης Λιότσιος εμμέσως πλην σαφώς απαλλάσσει από τις ευθύνες τους δύο δημάρχους Ραφήνας και Μαραθώνα, Β. Μπουρνούς και Ηλ. Ψινάκη, και «δείχνει» άλλους ως υπεύθυνους. Αναφέρει για τις εξόδους διαφυγής προς το Κόκκινο Λιμανάκι, όπου εγκλωβίστηκαν δεκάδες πολίτες: «η έλλειψη εκτενούς δικτύου πρόσβασης στο παράλιο μέτωπο δεν εμπίπτει στη δικαιοδοσία του Δήμου Ραφήνας - Πικερμίου, καθότι το μεγαλύτερο τμήμα του αποτελεί δικαιοδοσία αρχικά της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου και του διαχειριστή Οργανισμού Λιμένα Ραφήνας, ενώ το τμήμα ανάμεσα στη χερσαία ζώνη ή στη ζώνη αιγιαλού και παραλίας και στην οδό Δημοκρατίας, όπου έχουν σηκωθεί μάνδρες και φράκτες, ανήκει στη δικαιοδοσία των δασικών υπηρεσιών για αυτό και εξαιρέθηκε από την ένταξη στο σχέδιο πόλης για το Κόκκινο Λιμανάκι το 2012». 
Αντίστοιχα, επισημαίνει ότι το παράλιο μέτωπο σε όλη την έκταση σχεδίων των διοικητικών ορίων του Δήμου ανήκει στον Οργανισμό Λιμένος Ραφήνας, ο οποίος μέχρι σήμερα δεν έχει αναφερθεί σε ενδεχόμενη αρμοδιότητά του, και στο ΤΑΙΠΕΔ, ενώ κατά τον πραγματογνώμονα ούτε ο Δήμος Μαραθώνα φαίνεται πως έχει καμία αρμοδιότητα στην ακτογραμμή. 
Κι ενώ για εβδομάδες συνέλλεγε στοιχεία, που να οδηγούν σε ενδεχόμενες ευθύνες αρμοδίων φορέων, τελικά ο εμπειρογνώμονας δεν καταλήγει αν δόθηκε «ξεκάθαρη εντολή». Συγκεκριμένα, υπογραμμίζει πως «δεν προκύπτει μέχρι στιγμής αν δόθηκε και από ποιον αρμόδιο ξεκάθαρη εντολή για οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών». 
Όσο για την εμπλοκή της Περιφέρειας Αττικής, καταγράφεται ότι η λήψη της απόφασης για εκκένωση αποτελεί ευθύνη των δημάρχων, ενώ όταν επηρεάζονται περισσότεροι Δήμοι, αναλαμβάνει ο περιφερειάρχης. Βέβαια, υπογραμμίζει τη θέση της Ρένας Δούρου ότι «εισήγηση για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση, γραπτή, προφορική, με sms, με φαξ, με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, δεν έγινε ποτέ». 
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι δεν επιμένει στη διερεύνηση των αρμοδιοτήτων της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αφού αναφέρει μόνο ότι δεν έχει εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα για την ίδρυση της Συντονιστικής Αρχής Πολιτικής Προστασίας (Ν. 4249/2014).

Ολιγωρία, ανακρίβειες και έλλειψη συντονισμού.

Καθυστέρηση αρχικής δράσης, διαφορετικές ώρες ενημέρωσης μέσα σε ένα στρατιωτικοποιημένο σώμα με ιεραρχία όπως είναι το Λιμενικό και η απόλυτη δυσλειτουργία του Λιμενικού με τους υπόλοιπους θαλάμους Επιχειρήσεων των άλλων σωμάτων και άλλους φορείς διαπιστώνονται στο πόρισμα.

-Καθυστέρηση:
«Το Λιμενικό Σώμα ειδοποιήθηκε να συνδράμει όταν ήδη είχαν εισχωρήσει άνθρωποι στη θάλασσα περί ώρα 18.50», αναφέρει το πόρισμα, ενώ ήδη η φωτιά είχε κατακάψει τα πάντα και περίπου 1.000 άτομα είχαν εγκλωβιστεί έξω και μέσα στους κόλπους της περιοχής.
-Διαφορετικές ώρες ενημέρωσης:
Με 33 λεπτά της ώρας διαφορά ενημερώθηκαν οι δύο νευραλγικές υπηρεσίες του Λιμενικού. Το Κ.Λ. Ραφήνας δέχτηκε κλήση από ιδιώτη στις 18.50 αλλά ο θάλαμος επιχειρήσεων στο Αρχηγείο του Σώματος δήλωσε πως ενημερώθηκε στις 19.23 όχι από τους συναδέλφους τους στη Ραφήνα ή κάποιο άλλο φορέα αλλά πάλι από ιδιώτη. Σύμφωνα με το απόσπασμα του ημερολογίου συμβάντων, «τη 19.23... η υπηρεσία μας ενημερώθηκε μέσω 112 από ιδιώτη ότι σε περιοχή Μάτι Αττικής περίπου 100 άτομα έχουν εισέλθει σε θάλασσα σε παραλία Αργυρή Ακτή Νέας Μάκρης δίπλα από το Κόκκινο Λιμανάκι λόγω πυρκαγιάς σε περιοχή».
- Δυσλειτουργία Λιμενικού και άλλων σωμάτων ασφαλείας και φορέων
Το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ραφήνας, όπως αναφέρει και η απαντητική επιστολή του, έλαβε γνώση από τηλεφώνημα ιδιώτη. Ακόμα και με 33 λεπτά καθυστέρηση από την αρχική ήδη καθυστερημένη ενημέρωση της Ραφήνας, ειδοποιείται και το Αρχηγείο για μία «φωτιά στη περιοχή» όταν ήδη έχουν κατακαεί τα πάντα, πάλι από ιδιώτη, αναφέρει η εφημερίδα. «Κανένας φορέας ή αρχή προφορικά ή/και εγγράφως δεν είχε αιτηθεί από την Υπηρεσία τη συνδρομή με οποιοδήποτε τρόπο σε επιχείρηση οργανωμένης/προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών ή και σε μετέπειτα επιχείρηση έρευνας και διάσωσης», συμπεραίνει το πόρισμα.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του ίδιου μέσου, από το πρωί, ωστόσο, της 23ης Ιουλίου το Λιμενικό Σώμα είχε δεσμεύσει το ΠΑΘ 070 και ήταν στην περιοχή της Κινέτας ακριβώς λόγω της φωτιάς χωρίς καν να υπάρχει κόσμος στις παραλίες μόνο και μόνο για πιθανή επιχείρηση εγκλωβισμού. Εκτός βέβαια του ότι κανένας φορέας δεν ενημέρωσε το Λιμενικό στην περίπτωση στο Μάτι, ούτε το Λιμενικό πήρε κάποια πρωτοβουλία ενώ είχε αξιωματικό στο Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και, όπως δήλωσαν στελέχη του Λ.Σ. στον «Ε.Τ.», ήξεραν προφορικά για τη φωτιά από τις 18.00.
-Προς έρευνα:
Σύμφωνα με το πόρισμα, ακόμα δεν έχει εξακριβωθεί κατά πόσο θα ήταν σωτήριο αν είχε επιχειρηθεί απεγκλωβισμός των εκατοντάδων πολιτών από τη στεριά την ώρα της κατάσβεσης. Αυτό στο οποίο καταλήγει ο εμπειρογνώμονας είναι ότι ο χρόνος πρόσβασης από στεριά για απεγκλωβισμό του πληθυσμού είναι κατά πολύ μικρότερος και φαίνεται πως θα παρείχε μεγαλύτερη ασφάλεια στους ήδη επιβαρυμένους από την πυρκαγιά πολίτες.

Πηγή: [ https://www.newsbomb.gr/ellada/news/story/925880/fotia-mati-porisma-kolafos-pos-tha-mporoyse-na-eixe-apotrapei-i-ethniki-tragodia]